W myśl przepisów postępowania cywilnego, poszkodowanemu przysługuje prawo dochodzenia roszczeń w drodze procesu cywilnego już po zapadnięciu wyroku karnego, skazującego oskarżonego. Wyrok karny wiąże wówczas w granicach określonych w art. 11 sąd cywilny. Moc wiążąca wyroku karnego w postępowaniu cywilnym odnosi się wyłącznie do ustaleń co do popełnienia przestępstwa, a więc tylko do ustaleń faktycznych.
Zgodnie z art. 11 k.p.c. istnienie wyroku karnego nie jest konieczną przesłanką rozstrzygnięcia sprawy cywilnej, ma natomiast wiążącą moc dowodową w zakresie zawartych w wyroku karnym ustaleń faktycznych, które mogą mieć znaczenie dla rozstrzygnięcia o cywilnoprawnych skutkach zdarzeń. Głównym celem tego rozwiązania jest wyeliminowanie potrzeby prowadzenia podwójnego postępowania dowodowego w celu ustalenia tych samych faktów w dwóch postępowaniach sądowych.
Stosując tą zasadę musimy pamiętać, że przyznanie mocy wiążącej ustaleniom wyroku karnego jest odstępstwem od zasady bezpośredniości i swobodnej oceny dowodów, a tym samym w pewnym stopniu od zasady niezawisłości sędziego w orzekaniu w sprawie cywilnej. Tym samym wykładnia art. 11 k.p.c. powinna być dokonywana w sposób ścisły, tak aby nie prowadziła do rozszerzenia zakresu okoliczności, które podlegają sprawdzeniu i ocenie przez sąd cywilny.
Moc wiążąca wyroku karnego w postępowaniu cywilnym w większości przypadków wchodzi w grę w sprawach odszkodowawczych. Pozostałe sprawy dotyczą przeważnie tematyki:
- rozwiązania stosunku pracy z winy pracownika,
- pozbawienie lub ograniczenie władzy rodzicielskiej,
- alimentów,
- rozwiązanie spółki.
Pamiętajcie jednak, że art. 11 odnosi się głównie do sytuacji, w których istnieje już prawomocny skazujący wyrok sądu karnego. Tak więc, gdy postępowanie karne nie zostało jeszcze wszczęte lub nie jest ukończone, a ustalenia wyroku karnego mogą mieć istotny wpływ na ocenę cywilnoprawnych skutków czynu sprawcy, w myśl art. 177 § 1 pkt 4 k.p.c. sąd cywilny w zasadzie powinien zawiesić postępowanie do czasu ukończenia sprawy karnej.
Zawieszenie postępowania cywilnego jest konieczne w tych wypadkach, gdy wyrok sądu karnego ma ściśle znaczenie prejudycjalne dla postępowania cywilnego. W pozostałych wypadkach kwestia celowości zawieszenia postępowania cywilnego zależy od oceny sądu cywilnego.
Dla pełnego wyjaśnienia kwestii zawieszenia postępowania proponuję zapoznać się z:
1. orzeczeniem Sądu Najwyższego z dnia 5 listopada 1968 r., sygn. akt I PZ 60/68, LexPolonica nr 325553,
2. wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 5 marca 1999 r., sygn. I PKN 610/98, LexPolonica nr 342565.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz