Umorzenie i zawieszenie postępowania wykonawczego (art 15 kkw)

Jako że los sprawił, iż w ostatnim czasie zajmowałem się tematem „zawieszenia postępowania wykonawczego” postanowiłem poświęcić mu troszkę więcej czasu i przekazać wam swoją wiedzę i spostrzeżenia pozyskane w tym temacie a jako, że przy okazji można zająć się również umorzeniem postępowania wykonawczego jemu również poświęcę kilka chwil.

Instytucja umorzenia jak i zawieszenia postępowania wykonawczego szczegółowo unormowana została przez art. 15 kodeksu karnego wykonawczego (Dz.U.1997.90.557).

Przepis ten brzmi następująco:
Art. 15. § 1. Sąd umarza postępowanie wykonawcze w razie przedawnienia wykonania kary, śmierci skazanego lub innej przyczyny wyłączającej to postępowanie.

§ 2. Jeżeli zachodzi długotrwała przeszkoda uniemożliwiająca postępowanie wykonawcze, a w szczególności jeżeli nie można ująć skazanego albo nie można wykonać wobec niego orzeczenia z powodu choroby psychicznej lub innej przewlekłej, ciężkiej choroby, postępowanie zawiesza się w całości lub w części na czas trwania przeszkody.

§ 2a. Na postanowienie w przedmiocie umorzenia lub zawieszenia postępowania wykonawczego przysługuje zażalenie.

§ 3. Zawieszenie postępowania wykonawczego nie wstrzymuje biegu przedawnienia, chyba że skazany uchyla się od wykonania kary. Okres wstrzymania biegu przedawnienia nie może przekroczyć 10 lat.

Zacznijmy od zawieszenia postępowania wykonawczego. Instytucja ta szczegółowo uregulowana została w paragrafie 2 tegoż artykułu. Określone zostały w nim podstawy zawieszenia postępowania wykonawczego oraz wskazane przykładowe okoliczności uzasadniające podjęcie decyzji w tym przedmiocie. Zgodnie z nimi postępowanie wykonawcze ulega zawieszeniu, gdy zachodzi długotrwała przeszkoda uniemożliwiająca jego prowadzenie, w szczególności nie można ująć skazanego albo nie można wykonać orzeczenia wobec skazanego z powodu choroby psychicznej lub innej przewlekłej, ciężkiej choroby.

Tym samym zawieszenie postępowania wykonawczego będzie polegało na wstrzymaniu jego biegu na czas wyznaczony trwaniem ów przeszkody. Pamiętajmy jednak, że przeszkoda procesowa na którą będziemy się powoływać uzasadniając zawieszenie postępowania wykonawczego muszą być zawsze związane z osobą skazanego.

Przepis ten ma jednak jedną niezwykle istotną wadę a mianowicie nie wyjaśnia, jak należy rozumieć długotrwałość przeszkody oraz przewlekłość ciężkiej choroby lub choroby psychicznej. W tym też celu koniecznym jest przyjęcie, że ocena długotrwałości przeszkody oraz przewlekłości choroby należeć będzie do sądu a opierać się będzie na opinii specjalistycznej.

Orzecznictwo:
Proponuję zapoznać się z następującymi orzeczeniami poświęconymi tej tematyce a mianowicie:
- postanowieniu SA w Lublinie z 28 grudnia 2005 r., sygn. akt II AKzw 876/05, LexPolonica nr 1660367
- chwale w składzie 7 sędziów SN z 28 stycznia 1971 r., sygn. akt VI KZP 71/70, LexPolonica nr 307105
- uchwale SN z 19 kwietnia 2000 r., sygn. akt I KZP 8/00, LexPolonica nr 344637
- postanowieniu SN z 16 lipca 1975 r., sygn. akt I KRN 23/75, LexPolonica nr 397739

Jeżeli chodzi o umorzenie postępowania wykonawczego to zgodnie z paragrafem 1 przywołanego przepisu następuje ono z dwóch wyraźnie określonych przesłanek tj. śmierci skazanego oraz przedawnienia wykonania kary.

Jako że co do śmierci skazanego nie powinny pojawiać się jakiekolwiek wątpliwości to przy ustalaniu obligatoryjnych przesłanek umorzenia postępowania wykonawczego w postaci przedawnienia wykonania kary, należy sięgnąć do treści art. 103 k.k., zgodnie z którym nie można wykonać kary, gdy od uprawomocnienia się wyroku skazującego upłynęło lat:
1) 30 - w razie skazania na karę pozbawienia wolności przekraczającą 5 lat albo karę surowszą,
2) 15 - w razie skazania na karę pozbawienia wolności nieprzekraczającą 5 lat,
3) 10 - w razie skazania na inną karę.

Ponadto po upływie 10 lat następuje przedawnienie wykonania środków karnych wskazanych przez art. 39 pkt 1-4 oraz 6 i 7 k.k. Natomiast jeżeli chodzi o przedawnienie wykonania obowiązku naprawienia szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę to wówczas przedawnienie nastąpi po 15 latach.

Z tych też względów terminy przedawnienia będą miały charakter terminów bezwzględnych, których nie przerwie żadne zdarzenia lub czynność prawna.

Co ciekawe w kodeksie karnym nie uregulowano zagadnień w przedmiocie przedawnienia wykonywania środków zabezpieczających. Z tych też względów w kwestii tej w doktrynie występują spore rozbieżności. Według części poglądów należy stosować odpowiednio przepisy dotyczące przedawnienia wykonania kar i środków karnych. Z kolei zwolennicy odmiennej opcji akcentują, że pominięcie kwestii przedawnienia wykonywania środków zabezpieczających stanowiło celową decyzję ustawodawcy, podyktowaną odmienną istotą i celami tych środków. Sami zdecyduję po której stronie stoicie.

Ostatnia acz niezwykle istotna kwestia. Od postanowienia w przedmiocie umorzenia lub zawieszenia postępowania wykonawczego przysługuje wam zażalenie !!!