Pracownik w rozumieniu art 2 k.p.

Art. 2. Pracownikiem jest osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę. Zgodnie z treści przywołanego powyżej art. 2, pracownikiem w rozumieniu Kodeksu Pracy (t.j. Dz.U. 1998.21.94) może być wyłącznie osoba fizyczna. Ponadto art. 22 § 2 dookreśla warunki, jakie musi spełniać ów osoba fizyczna, aby mogła zostać uznana za pracownika tj. - ukończone 18 lat przy zatrudnieniu jej na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę - lub też zgodnie z treścią art. 190 jako wyjątek od ww. zasady, osoba która ukończyła lat 16 (z dniem 1 września 2018 r. granica ta zostanie zmniejszona do lat 15 – Dz.U. 2009.56.458) pod warunkiem ukończenia gimnazjum oraz stwierdzenia świadectwem lekarskim, że dana praca nie zagraża jej zdrowiu. Osoba taka, jeżeli nie ma kwalifikacji zawodowych, może być zatrudniona w zasadzie tylko w celu przygotowania zawodowego, na warunkach określonych w rozporządzeniu przez ministra właściwego do spraw pracy. Z tych też względów przeciwnie do unormowań zawartych w Kodeksie cywilnym, Kodeks pracy nie przyznaje zdolność prawnej wszystkim osobom fizycznym od urodzenia aż do śmierci, uzależniając „pracowniczą zdolność prawną” od osiągnięcia określonego wieku kandydata (III PZ 9/79, OSNCP 1980, nr 5, poz. 83). Ponadto w przypadku „pracowniczej” zdolności prawnej” nie ma znaczenia fakt braku zdolności do czynności prawnych, co przy wymaganiu posiadania określonego wieku przez kandydata na pracownika oznacza, że zdolność pracowniczą posiada również osoba całkowicie ubezwłasnowolniona z zastrzeżeniem treści § 3 art. 22. Oczywiście polskie prawo nie byłoby tak wspaniałe gdyby od powyższej zasady nie istniały wyjątki. Najczęściej przywoływanym odstępstwem od tej zasady w przypadku zawodów prawniczych jest np. art. 61 § 1 ustawy z 27 lipca 2001 r. – „Prawo o ustroju sądów powszechnych” w którym określono, że na stanowisko Sędziego może być powołany ten, kto m.in. korzysta z pełni praw cywilnych i obywatelskich, a także ukończył 29 lat. Podobnie rzecz ma się w przypadku Referendarza sądowego i Asystenta sędziego gdzie dolną granicę wieku kandydata określono na 24 lata czy też Ławnika, który musi mieć ukończone co najmniej lat 30. Ponadto pracownikiem nie jest osoba zatrudniona na innej podstawie prawnej niż wskazana w art. 2 a zatem nie jest nim osoba wykonująca pracę na podstawie: umowy zlecenia (art. 734-751 k.c.), umowy o dzieło (art. 627-646 k.c.), umowy agencyjnej (art. 758-764[9] k.c.) oraz umowy o pracę nakładczą oraz członkowie rolniczych spółdzielni produkcyjnych. Dodatkowo polskie prawo określa, iż pracownikami nie są również osoby wykonujące prace o tzw. charakterze ustrojowym, do których zalicza się Prezydenta RP, Premiera RP, Posłów na Sejm RP oraz Senatorów RP. Ponadto poza przypadkami wskazanymi w art. 2 można wyróżnić także przypadki stosunku służbowego, który Naczelny Sąd Administracyjny w Wyroku z 5 czerwca 1991 r. sygn. akt II SA 35/91, LexPolonica nr 313146 określił, iż stosunki służbowe zatrudnionych na podstawie mianowania np. żołnierzy zawodowych, funkcjonariuszy Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Agencji Wywiadu, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Policji czy chociażby Służby Więziennej nie są stosunkami pracy w rozumieniu art. 2 kodeksu pracy. W ocenie przywołanego powyżej wyroku, stosunek służbowy policjanta jest stosunkiem administracyjno-prawnym. Dlatego też pracownikami nie są żołnierze zawodowi, których sytuację zawodową określa ustawa o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych, policjanci i ich ustawa o Policji czy funkcjonariusze Straży Granicznej. Ciekawe orzecznictwo Zgodnie z treścią wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 21 kwietnia 1999 r., sygn. akt III AUa 2/99, LexPolonica nr 347607 wskazano, iż osoba odbywająca karę pozbawienia wolności pracująca na terenie zakładu karnego, nie jest pracownikiem w rozumieniu art. 2.