Przyjęcie lub odrzucenie spadku (640 - 645 k.p.c.)

Gdy już dowiemy się o istnieniu spadku pozostają nam dwie możliwości:
- złożenie stosownego oświadczenie o przyjęciu spadku (wprost lub z dobrodziejstwem inwentarza) lub też,
- złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku,

Czynność w postaci odrzucenia spadku spadkobierca możemy dokonać poprzez złożyć stosownego oświadczenia:
1) przed notariuszem;
2) w sądzie rejonowym, w którego okręgu znajduje się miejsce zamieszkania lub pobytu spadkobiercy;
3) w sądzie spadku w toku postępowania o stwierdzenie nabycia spadku.

Ogólnie przyjmowano, iż oświadczenie o przyjęciu bądź to odrzuceniu spadku mogło mieć forma aktu notarialnego, chyba że taka była wola składającego oświadczenie. Jednakże odmienne stanowisko przedstawił Sąd Najwyższy, który w postanowieniu z 10 listopada 2006 r., sygn. akt I CSK 228/06, LexPolonica nr 1322890 stwierdził, iż „złożenie oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku przed notariuszem wymaga formy aktu notarialnego”.

Oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku złożone w sądzie rejonowym niebędącym sądem spadku oraz przed notariuszem przesyła się niezwłocznie - wraz z załącznikami - do sądu spadku.

Pamiętajmy też, że spadkobierca nie można złożyć oświadczenia, że zrzeka się wszelkich praw spadkowych na rzecz współspadkobierców, gdyż nie będzie ono miało znaczenia prawnego, albowiem prawo nie zna odrzucenia spadku na rzecz określonej osoby.
Stanowisko to zostało potwierdzone w:
- orzeczeniu SN z dnia 17 sierpnia 1961 r., 4 CR 332/61, LexPolonica nr 316043;
- postanowieniu SN z dnia 3 października 1980 r., III CRN 180/80, LexPolonica nr 301420.

WZÓR
Oświadczenie o odrzucenie spadku

Repertorium A nr …………

Akt notarialny

Dnia ………………… roku (……………… r.) w …………………………,
przed ……………… notariuszem w ………………, prowadzącym kancelarię notarialną w …………………………………, stawiła się:
……………………, córka ……………… (PESEL ………………),
zamieszkała ……………………………………………………………
Tożsamość stawiającej notariusz ustalił na podstawie dowodu osobistego …………….
Protokół przyjęcia oświadczenia o odrzuceniu spadku

§ 1
………………… oświadcza, że odrzuca spadek po ojcu ……………, zmarłym w dniu ……………… r. w………………, i tam też ostatnio zamieszkujący.
Stawiająca składa odpis skrócony aktu zgonu ……………, wydany w Urzędzie Stanu Cywilnego w ……… w dniu …………… r., poświadczony za zgodność z treścią aktu zgonu nr …………….

§ 2
Koszty sporządzenia aktu ponosi ………………….

§ 3
Pobrano:
- taksę notarialną na podstawie § 8 pkt 9 oraz § 17 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 czerwca 2004 r. w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej (Dz. U. 2004 r. Nr 148 poz. 1564 ze zm.) w kwocie (50,00 + 50,00) 100,00 zł (sto złotych),
- 23 % VAT-u na podstawie art. 41 ust. 1 w związku z art. 146a pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. 2004 r. Nr 54 poz. 535 ze zm.) w kwocie 23,00 zł (dwadzieścia trzy złote).
Powyższe opłaty nie obejmują kosztów wypisów tego aktu, które wraz z podstawą prawną ich pobrania zostaną podane na każdym z nich.
Akt ten odczytano, przyjęto i podpisano.

………………………… ……………………………